Sámi dálkkádatráđi mihttomearrin lea buktit sápmelaččaid dieđu ja oainnuid oassin riikkadási dálkkádatpolitihka válmmaštallamii.
Sámi dálkkádatráđi vuođđudeami válmmaštallan lea dál beassán johtui. Stáhtaráđđđi dohkkehii mannan vahkus ásahusa, mainna dárkkálmahttet sápmelaččaid dálkkádatráđi ásaheame.
Sámi dálkkádatráđi mihttomearrin lea buktit sápmelaččaid diehtovuođu ja oainnuid oassin riikkadási dálkkádatpolitihka válmmaštallamii.
Sámi dálkkádatráđis galget leat ságadoalli, várreságadoalli ja eanemustá logi eará áirasa. Sis unnimustá bealli galget leat dakkárat, geain lea máhttu sápmelaččaid árbedieđus. Eará áirasat sáhttet ovddastit ovdamearkka dihte birasdiehtagiid dahje eará guovddáš dieđasurggiid.
Sámedikki bargun fas lea evttohit Sámi árbevirolaš dieđu hálddašeaddjiid dálkkádatráđđái. Go evttohasat leat čoahkis, de Sámediggi and birasministeriija galget vel ovttas ráđđádallat áššis, muhto birasministeriija dahká maŋemuš evttohusa dálkkádatráđi čoahkkadusas.
Birasministeriijas árvalit, ahte vuosttas čoahkkima Sámi dálkkádatráđđi soaitá beassat doallat juo álgogeasis.
Proseassas leamašan máŋggat mohkit ja vuostálastin
Dálkkádat lieggana árktalaš guovlluin Olu jođáneappot go eará sajiin máilmmis. Sámekultuvra leage earenoamáš rašši dálkkádaga liegganeapmái, go árbevirolaš sámekultuvra and ealáhusat leat čadnon lundui.
Juuso oaivvilda, ahte Suomas lea dahkkon oalle unnán dan ektui, ahte guđe láhkai Sámit sáhttet voogáiduvvat dálkkádatrievdamii and mii obalohkái dáhpáhuvvá Sámi ealáhusaide and Sámi álbmogii.
– Dál mii leat goit lihkostuvvan vuoiit dán áššis, ahte mii leat ožžon dán organa, mas leat árbevirolaš dieđu hálddašeddjit and dutkit ovttas geahččamin, ahte mii earenomážit sámiid dilis lea dáhpáhuvvamin. Dat leamašan Sámediggái earenomáš dehálaš, ahte varra dat lea okta dán válgaáigodaga stuorimus bohtosi, dadjá Juuso.
In the process, the máŋggat mohkit and maiddái voostálastin Suoma ráđđehusa siste.
– Earenomážit guovddášbellodat lea figgan caggat dán dálkkádatlága and Sámi dálkkádatráđi ásaheami, dalle go dálkkádatláhka Lei gieđahallamis, muitala Juuso.
Sámedikkis sávvet, ahte Sámi dálkkádatráđis leat doarvái resources and ahte dat beassá doaibmat Sámi álbmoga perspektivas and sámiid dárbbuid ektui.
– Ii álot mihtidit dan stáhta dárbbu, muhto sihkarastit dan, ahte Sámi álbmoga dilit and dárbbut čielggaduvvojit. Vuordámuš lea, ahte mii beassat dál szíðirilit dáinna johtui and ásaheapmái. Ahte dat beassá iežas barggu bidjat caused iige ádján hui guhká, dadjá Tuomas Aslak Juuso.