Саамские датчане михттомеаррин леа буктит сапмелаччаид диеджу я оайннуид оассин рииккадаси датполитихка валммашталлами.
Sámi dálkkádatráđi vuođđudeami válmmaštallan lea dál beassán johtui. Stáhtaráđđđi dohkkehii mannan vahkus ásahusa, mainna dárkkálmahttet sápmelaččaid dálkkádatráđi ásaheame.
Sámi dálkkádatráđi mihttomearrin lea buktit sápmelaččaid diehtovuođu ja oainnuid oassin riikkadási dálkkádatpolitihka válmmaštallamii.
Sámi dálkkádatráđis galget leat ságadoalli, várreságadoalli ja eanemustá logi eará áirasa. Sis unnimustá bealli galget leat dakkárat, geain lea máhttu sápmelaččaid árbedieđus. Eará áirasat sáhttet ovddastit ovdamearkka dihte birasdiehtagiid dahje eará guovddáš dieđasurggiid.
Sámedikki bargun fas lea evttohit Sámi árbevirolaš dieđu hálddašeaddjiid dálkkádatráđđái. Перейти evttohasat leat čoahkis, де Sámediggi и birasministeriija galget vel ovttas ráđđádallat áššis, muhto birasministeriija dahká maŋemuš evttohusa dálkkádatráđi čoahkkadusas.
Birasministeriijas árvalit, ahte vuosttas čoahkkima Sámi dálkkádatráđđi soaitá beassat doallat juo álgogeasis.
Proseassas leamašan máŋggat mohkit ja vuostálastin
Dálkkádat lieggana árktalaš guovlluin Olu jođáneappot go ear sajiin mailmmis. Sámekultuvra leageearenoamáš rašši dálkkádaga liegganeapmai, go árbevirolaš sámekultuvra and ealáhusatleat čadnon lundui.
Juuso oaivvilda, ahte Suomas lea dahkkon oalle unnán dan ektui, ahte guđe láhkai Sáhttet voogáiduvvat dálkkádatrievdamii и mii obalohkái dáhpáhuvvá Sami ealáhusaide и Sámi álbmogii.
– Dál mii leat goit lihkostuvvan vuoiit dán áššis, ahte mii leat ožžon dán organa, mas leat árbevirolaš dieđu hálddašeddjit and dutkit ovttas geahčchamin, ahte mii earenomažit sámiid dilihs leavd dilihps leat. Dat leamašan Sámediggáiearenomáš dehálaš, ahte varra dat lea okta dán válgaáigodaga stuorimus bohtosi, dajá Juuso.
При этом máŋggat mohkit и maiddái voostálastin Suoma ráđđehusa siste.
– Earenomážit guovddášbellodat lea figgan caggat dán dálkkádatlága и Sámi dálkkádatráđi ásaheami, dalle go dálkkádatláhka Lei gieđahallamis, muitala Juuso.
Sámedikkis savvet, ahte Dálkkádatrađis Sámi leat doarvai resources and ahte dat beassá doaibmat sami álbmoga perspektivas и samiid dárbbuid ektui.
– Ii álot mihtidit dan stáhta dárbbu, muhto sihkarastit dan, ahte Sámi álbmoga dilit и dárbbut čielggaduvvojit. Vuordámuš lea, ahte mii beassat dál szíðirilit dáinna johtui и ásaheapmái. Ahte dat beassá iežas barggu bidjat причинил iige ádján hui guhká, dadjá Tuomas Aslak Juuso.